Người trong nước vẫn cho rằng, thân ở trung tâm vũ trụ, còn bên ngoài Cửu Châu đều là nơi hoang dã.
Nguyên Trực ngươi nói “đức”, nhưng sáu trăm năm trước, Âu Ba La, Hi Lạp quốc ở xa ngàn dặm, có người nói, mỹ đức chia làm hai loại, mỹ đức trí tuệ và mỹ đức hành vi. Người đi trước đi từ học tập mà ra, người sau đi từ thực tiễn mà ra. Một người tên là Aristotle, là một trong ba thánh nhân Hi Lạp. Ông ta từng nói, mỹ đức đích thực không thể không có trí tuệ thực dụng, mà trí tuệ thực sự không thể không có mỹ đức.Nguyên Trực ngươi nay còn chưa được mười lăm tuổi vẫn còn đang là tuổi đi học, nhưng ngươi lại không biết cầu tiến, cả ngày chỉ đi tranh luận với người khác, nói phét là giỏi, khoe khoang khôn vặt. Không biết rằng, biển học vô bờ, ngươi hôm nay khoe khoang, tương lai sẽ chẳng ra sao.
Những người ngồi đây đều là người xuất chúng.
Ngươi thử hỏi họ, khi mười lăm tuổi họ đang làm gì?
Ngươi thiên tư thông minh, có thể từ một suy ra ba. Nhưng nếu không học hành, chỉ biết khoe khoang võ mồm, năng lực sẽ kéo dài bao lâu? Theo ta thấy, Nguyên Trực không nói nổi một chữ đức. Chỉ vì Nguyên Trực không hiểu thế nào là đức cho nên không đủ tư cách để luận thâm sâu với các ẩn sĩ.
Nguyên Trực ngươi nói “thiên”. Như thế nào mới là thiên?
Nghĩa rộng có, nghĩa hẹp có. Nay không luận nghĩa rộng, vì thiên đạo xa vời, nhân đạo di chuyển, không biết nhân đạo thì nói gì tới thiên đạo. Chúng ta hãy nói, nghĩa hẹp của thiên. Vẫn là một nơi man di như trước, sáu trăm năm trước khi thiên địa bốn mùa biến hóa, phân giải thế nào về chu kì vận động. Aristotle lấy thiên thể địa tinh làm trung tâm, vận động tốc độ chu vi hình tròn. Đồng thời lại có học thuyết nhất phái, cho rằng địa tinh mỗi ngày đều tự quay quanh trục của nó, lấy mặt trời làm trung tâm, chuyển động tròn. Ta muốn thỉnh giáo Nguyên Trực, ngươi biết gì về chu vi hình tròn? Lại cho rằng học thuyết đó là chuẩn mực? Cảm ứng thiên nhân rốt cuộc đâu mới là “thiên”?
Nguyên Trực ngươi nói mình đọc nhiều sách vở?
Ta lại hỏi, có thể đọc qua bài văn có tên “Lịch sử” không?
Sáu trăm năm trước, ở nơi Man Di, ven biển Tiểu Á Tế Á, một người tên Aristole đã được sinh ra, người này khi ba mươi tuổi, bắt đầu cuộc dạo chơi trường kì, đã tới lưu vực hai con sông, nam tới Ai Cập, tây tới đảo Sicilian, Bắc tới Hắc Hải…
Qua nhiều năm khảo sát, cuốn sách “lịch sử” của Aristole đề cập tới cả Ba Tư, Ai Cập, những nơi rộng lớn như vậy.
Ngươi có biết tập tục nơi này?
“ Nội dung trong lịch sử là những sự kiện mới phát sinh”, ngươi nghĩ sao về câu nói này?
...
